Nâng Cấp Dencun Triển Khai Thành Công Trên Mainnet Ethereum

Tịnh Nhi

Sự kiện nâng cấp Dencun của Ethereum - kết hợp giữa Deneb (cập nhật ở Consensus) và Cancun (cập nhật ở Execution) - được mong chờ nhất năm 2024 đã chính thức "lên sóng".

Nâng cấp Dencun triển khai thành công trên mainnet Ethereum. Ảnh: Journal du Coin

Dencun diễn ra thành công

Sau nhiều công cuộc triển khai Dencun không quá thuận lợi khi các nhà phát triển Ethereum đã nhiều lần thử nghiệm nâng cấp không thành công, dẫn đến việc liên tục thay đổi lộ trình ban đầu từ 2023 sang đến cuối tháng 2/2024.

Hôm nay, vào lúc 20:55 PM ngày 13/03/2024 (giờ Việt Nam) bản nâng cấp Dencun - sự kết hợp giữa giữa Deneb (cập nhật ở Consensus) và Cancun (cập nhật ở Execution) trên mạng lưới Ethereum - đã chính thức được kích hoạt triển khai tại epoch 269568, đúng như lịch trình đã ấn định.

Finalized 🫡 https://t.co/SaoN9N1WkM
— timbeiko.eth ☀️ (@TimBeiko) March 13, 2024

First blob is in! 🚀https://t.co/DmC5K4M1RU
— terence.eth (@terencechain) March 13, 2024

Tài khoản "sassal.eth" của nhà sáng lập The Daily Gwei cũng thông báo nâng cấp Dencun chính thức triển khai trên Ethereum mainnet, mang theo hàng loạt các đề xuất EIP được kỳ vọng đem tới khả năng mở rộng hơn nữa của mạng lưới.

The Dencun upgrade is now live on the Ethereum mainnet bringing with it a host of EIPs including the beloved EIP-4844!

The blobs are here and a new era of Ethereum scalability has begun! pic.twitter.com/ZQwwUsmYVv
— sassal.eth/acc 🦇🔊 (@sassal0x) March 13, 2024

Tài khoản X của layer-2 Arbitrum cho biết sẽ mất khoảng 1-2 giờ để có các giao dịch được đưa vào blob dữ liệu của EIP-4844, khi ấy thì thay đổi do Dencun mang lại mới bắt đầu có thể được cảm nhận.

Once the upgrade starts executing, we expect it will take an hour or two for blob transactions to begin posting and for new EIP-4844 pricing changes to begin to be seen.

ArbOS Atlas also introduces additional Arbitrum fee reductions for Arbitrum One. We expect this to be…
— Arbitrum (💙,🧡) (@arbitrum) March 13, 2024

Ý nghĩa của nâng cấp Dencun đối với Ethereum và các layer-2

Như Coincuatui đã giới thiệu, nâng cấp Dencun mang đến giải pháp cho những vấn đề cấp bách nhất của mạng smart contract số một thế giới. Dencun giới thiệu khái niệm có tên “proto-danksharding”, được thiết kế để cải thiện quy mô xử lý giao dịch, đồng thời giảm phí gas. Nó còn đặt ra nền móng cho những nâng cấp khác trong tương lai như danksharding, hứa hẹn thay đổi toàn diện bộ mặt của Ethereum.

Dencun là bản cập nhật lớn mới nhất mang đến nhiều đề xuất cải tiến cho Ethereum như EIP-1153, EIP-4788, EIP-6780, EIP-7044,...kể từ sau nâng cấp Shanghai mở khóa ETH staking vào tháng 04/2023. Một trong những đề xuất quan trọng là EIP-4844, cung cấp một cấu trúc tạo block mới có tên là “blob” để chứa dữ liệu giao dịch từ các layer-2. Tất cả những đề xuất mang lại những thay đổi lớn cho Ethereum như:

Cắt nhỏ chi phí lưu trữ dữ liệu giao dịch;
Cải tiến thiết kế cross-chain và các pool staking;
Cập nhật một số thay đổi nhỏ trong EVM;
Thay đổi cấu trúc lưu trữ dữ liệu trong các block;
Bỏ các đoạn mã cho phép hủy smart contract;
Tiềm năng tăng xử lý lên đến 100.000 giao dịch mỗi giây.

Nâng Cấp Dencun Triển Khai Thành Công Trên Mainnet Ethereum Hình ảnh giải thích đơn giản về "blob" - cấu trúc tạo block mới giúp Ethereum tối ưu lưu trữ dữ liệu giao dịch sau Dencun. Nguồn: TrueWaveBreak

Nhờ việc sử dụng blob để lưu trữ giao dịch, các layer-2 trên Ethereum sẽ có thể giảm tải được gánh nặng phí khi chuyển dữ liệu về mainnet, từ đó cắt giảm phí trên những nền tảng này đi nhiều lần. Ethereum trong thời gian qua đã chứng kiến tình trạng phí gas tăng vọt, ảnh hưởng rất nhiều đến trải nghiệm sử dụng. Dencun do vậy sẽ tạo động lực để người dùng chuyển sang các layer-2 nhiều hơn, giảm tải cho mạng chính ETH.

Nâng Cấp Dencun Triển Khai Thành Công Trên Mainnet Ethereum Ước tính thay đổi về phí giao dịch trên các layer-2 của Ethereum sau Dencun. Nguồn: Into the Block (11/03/2024)

Vì là một cập nhật quan trọng bậc nhất nên trước khi mainnet, Ethereum đã trải qua 3 lần triển khai thử nghiệm lên các mạng testnet Goerli (17/01), Sepolia (30/01), Holesky (07/02) để kiểm nghiệm, tránh xảy ra vấn đề phát sinh.

Ngoài ra, những cải tiến này còn mở ra nhiều khả năng cho DeFi, Gaming, metaverse...đặc biệt là mảng Liquid Restaking (LRT) - hợp đồng thông minh cho phép người tham gia staking ETH sử dụng lại ETH đã khóa để tăng tính an toàn cho các giao thức khác.

Đây là mảng từng được dự báo sẽ trở thành tâm điểm của thị trường hậu "Dencun". Tổng giá trị khoá lại (TVL) của các dự án trong phân khúc này đã tăng lên hơn 6,5 tỷ USD. Giữ vị trí top 1 trong bảng xếp hạng là ether.fi - dự án restaking launchpool thứ 49 của Binance - với TVL ghi nhận là 2,53 tỷ USD, tăng 116% trong 30 ngày gần nhất.

Tổng giá trị bị khoá (TVL) của các giao thức liquid restaking được ghi nhận trên DefiLlama (13/03/2024)

Tiên phong giới thiệu mô hình restaking đến với cộng đồng tiền mã hoá dẫn đầu bởi giao thức EigenLayer, đã nhận được khoản vốn 100 triệu USD từ quỹ đầu tư nổi tiếng a16z crypto.

Các dự án restaking khác như Puffer Finance hay Renzo Protocol được xem là đối thủ tiềm năng của EigenLayer sau khi nhận được đầu tư từ Binance Labs. Bên cạnh đó còn có một số cái tên "đáng gờm" khác là Swell, Kelp DAO và Zircuit.

Biến động giá "hậu Dencun"

Kể từ lần đầu tiên công bố lịch trình dự kiến bản nâng cấp Dencun vào cuối tháng 10/2023, giá của ETH đã có cú "bullrun" bùng nổ để vượt mốc 3.500 USD. Tại thời điểm giá ETH đang dao động ở mức 3.982 USD, tuy thấp hơn mức đỉnh ATH năm 2024 ở 4.093 đô la cách đây 2 ngày, nhưng giá này chỉ cách 23% so với cột mốc cao nhất mọi thời đại 4.868 USD được thiết lập vào tháng 11/2021.

Đồ thị 4h cặp giao dịch ETH/USDT trên Binance. Ảnh chụp lúc 09:30 PM ngày 13/03/2024