Data Availability Nút Thắt Của Các Rollups Trên Ethereum

Thái Lâm

Hiện tại thì mọi người đang nói rất nhiều về khả năng scaling (mở rộng) của Ethereum. Tuy nhiên, nhiều giải pháp Layer-2 (đặc biệt là các Rollups) vẫn chưa phát huy được tối đa khả năng của mình. Vậy, hôm nay hãy cùng tìm hiểu Data Availability – một trong những lí do, nút thắt cần giải quyết để mở khoá khả năng xử lý giao dịch trên các Layer-2 nhé!

Data Availability - Nút thắt của các Rollups trên Ethereum Data Availability – Nút thắt của các Rollups trên Ethereum

Một vài ý tổng quan

Trước tiên, anh em cần nắm sơ qua bức tranh về các Layer-2, để hiểu rõ vai trò cũng như là bài toán mà các giải pháp này xử lý nhé!

> Xem thêm: Kyros Kompass #3: Toàn cảnh về Bức tranh Layer 2

Kế đến, chúng ta đi sâu vào mảnh ghép trong Layer-2 được rất nhiều người nói đến thời gian gần đây là các Rollups.

> Xem thêm: So sánh giữa Optimistic Rollups và ZK-Rollups – Đâu là giải pháp tốt nhất cho Layer 2 trên Ethereum?

Vấn đề hiện tại của các Rollups

Vì bản chất là Layer-2, các Rollups sẽ phải liên tục “báo cáo” dữ liệu về Layer-1 (tức mainnet của Ethereum). Điều này dẫn đến một vấn đề, đó là các node ở mainnet sẽ không đủ dữ kiện để chứng minh rằng liệu các Sequencer (người xác thực) ở trên Layer-2 có đang gian lận hay không.

Hạ tầng hiện tại cho phép việc giao tiếp để xác thực, tuy nhiên, tốc độ giao tiếp của Layer-1 khá chậm, khiến việc bắt kịp tốc độ của các Sequencer ở Layer-2 là không thể. Điều này khiến nhiều Rollups không thể chạy hết sức, dẫn đến việc hiệu quả xử lý giao dịch chưa được cao.

Cách thức tương tác của Optimistic Rollups và Zk-Rollups với Layer-1

Ngoài Ethereum, các blockchain có định hướng xây dựng thêm Layer-2 xung quanh như Polygon cũng sẽ gặp phải những vướng mắc này.

Data Availability là gì?

Đọc từ đầu đến đây, chắc nhiều anh em thắc mắc vậy "Data Availability là gì" và nó liên quan gì đến khả năng mở rộng của Rollups. Nói một cách dễ hiểu, Data Availability là khả năng đảm bảo đầy đủ dữ liệu, để Layer-1 có thể xác thực được các giao dịch trên Layer-2.

Nếu giải quyết được bài toán này, các Sequencer trên Layer-2 sẽ thoải mái gom thật nhiều giao dịch, đẩy dữ liệu xuống cho Layer-1 mà không sợ bị ùn tắc.

Một vài giải pháp được đề xuất

Giải pháp được đề xuất đầu tiên là Reed – Solomon. Đây là hướng đi được nhiều blockchain layer-1 như Polkadot và Near sử dụng để tăng tốc độ xử lý. Hiểu nôm na, đây là cơ chế tái tạo lại dữ liệu của block, từ một tập mẫu dữ liệu nhỏ bất kì.

Cuối cùng đó là giải pháp blockchain chuyên dụng xử lý vấn đề Data Availability mà điển hình nhất thời gian gần đây là Celestia. Đây là giải pháp hiện hỗ trợ riêng cho hệ sinh thái IBC của Cosmos và đang trong giai đoạn thử nghiệm. Tuy nhiên trong thời gian tới sẽ phát triển để hỗ trợ xử lý vấn đề dữ liệu trên các Rollups.

Tạm kết

Như vậy là chúng ta đã cùng tìm hiểu một vài vấn đề, khái niệm xoay quanh Data Availability. Cá nhân mình cho rằng đây là vấn đề cấp thiết, từ đó đặt ra rất nhiều bài toán cho các giải pháp xoay quanh.

Dù vậy, các Rollups vẫn còn rất nhiều vấn đề tồn đọng cần xử lý, không những ở khía cạnh kỹ thuật, mà còn là ở vấn đề phát triển hệ sinh thái hay tokenomisc. Do đó, các giải pháp Rollups vẫn sẽ là mảng rất đáng theo dõi trong thời gian tới.

Hi vọng bài viết trên đây sẽ mang lại nhiều thông tin thú vị cho anh em.